ಮನಃ-ಪರಿವರ್ತನೆ

ಎರಡು ವಾರಗಳಿಂದ ಈ ಅಂಕಣದಲ್ಲಿ ಏನನ್ನೂ ಬರೆಯಲಾಗದೇ ಇದ್ದಿದ್ದಕ್ಕೆ ಕ್ಷಮೆಯಿರಲಿ, ಕಾರಣಗಳನ್ನು ಕೊಡುವುದು ಕ್ಷುಲ್ಲಕವಾಗಿ ಕಾಣಬಹುದಾದ್ದರಿಂದ ಆ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ಮಾಡಲು ಹೋಗಲಾರೆ.

ಕಳಿಂಗ ಯುದ್ಧ ಮುಗಿದ ಮೇಲಿನ ಕಥೆ. ಸಾಮ್ರಾಟ ಅಶೋಕನ ಮನಸ್ಸು ಬದಲಾಗಿರಬಹುದಾದ ಸನ್ನಿವೇಶವನ್ನು ಪದ್ಯರೂಪದಲ್ಲಿಡಲು ಒಂದು ಚಿಕ್ಕ ಪ್ರಯತ್ನ. ೧೦ನೇ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಬರೆದಿದ್ದು.

ವರ್ಣಿಸಲೇನು, ಸಾಮ್ರಾಟ ಅಶೋಕನಾಗಿದ್ದ ಆತ

ದೇವನಾಂಪ್ರಿಯನಾಗಿ ಬದಲಾದ ವೃತ್ತಾಂತವ||ಪ|| 

ಬಹುದೀರ್ಘ ಸಮಯದಾ ತರುವಾಯದಲ್ಲಿ

ಆ ಸಂಜೆ ನಗು ಕಂಡಿತ್ತಾ ಅರಸನಲ್ಲಿ

ಕಳಿಂಗದೆದುರಿನಾ ವಿಜಯದಾ ಭರದಲ್ಲಿ

ಅ'ಶೋಕ' ಮರೆತಿದ್ದ ತನ್ನ ಹೆಸರಿನ ಅರ್ಥವನಲ್ಲಿ||೧|| 

ಹದ್ದಿಗೆ ಹಾವಿನ ಮೇಲಿನಾ ಅಸೆಯ ರೀತಿ

ಮಂತ್ರಿಮಾಗಧರಿಗೆ ಕಳಿಂಗದ ಮೇಲೆ ವಿಕೃತ ಪ್ರೀತಿ

ಕಳಿಂಗದಾ ಜನರು ಕೇಳಿರಲಿಲ್ಲ ಆ ಶಬ್ದ 'ಭೀತಿ'

                                              ಹೋರಿ ಸತ್ತರಾ ವೀರ ಅಭಿಮನ್ಯುವಿನ ಜಾತಿ||೨|| 

ರಾಜನಾ ಬಿಡಾರದಿ ವಿಜಯದಾ ಸಂತೋಷಕೂಟ

ತೃಪ್ತನಾಗಲಿಲ್ಲ ರಕ್ತದ ಮದ ಏರಿದ್ದ ಸಾಮ್ರಾಟ

ಮಾತಿತ್ತು, ಒಂದು 'ಬೆಕ್ಕಿಗೆ ಆತ ಇಲಿಗೆ ಪ್ರಾಣಸಂಕಟ

ಎಂಬಂತೆ ನೋಡಬಯಸಿದ್ದ ತನ್ನ ಕ್ರೌರ್ಯದಾಟ||೩|| 

ಚಕ್ರವರ್ತಿಯ ಮಾತು ಮೀರಲಾಪುದೇ ಹೇಳಿ

ವಿಷಯ ಹರಡಿತ್ತು ಅರಮನೆಯಲ್ಲೆಡೆಯಲಿ

ಮಂತ್ರಿವೃಂದವು ಆತನಿಗಾ ದಾರಿ ತೋರುತಲಿ

ರಣರಂಗಕೆ ಭೇಟಿಯಿತ್ತರಾ ಮೂಡು ಸಂಜೆಯಲಿ||೪|| 

ದಾರಿಯಲಿ ಸುತ್ತೆಲ್ಲ ಹರಡಿತ್ತು ಸೂತಕದ ಭಾವನೆ

ಹೊಕ್ಕಿತ್ತು ಹೆಮ್ಮೆಯಲಿ ರಾಜರಥ ರಣರಂಗವನೆ

ಮಾಡಿದ್ದ ಅಶೋಕವನಲ್ಲಿ ಉದ್ಗಾರ, "ಓ ದೇವನೇ"

ಈ ಎಲ್ಲ ಕ್ರೌರ್ಯ ನನ್ನ ಹಮ್ಮಿಗೋಸ್ಕರವೇನೇ?||೫|| 

ನಿಂತಿತು ರಥ, ಇಳಿದನಾ ರಾಜ, ತೋದಿತ್ತು

ಅವನ ಪಾದ ರಕ್ತದಿಂದ, ಕಾಲಿಗೇ ಸೋಕಿತ್ತು

ಹೆಣದ ಬುರುಡೆ, ಅಲ್ಲಿ ಚೂರಾದ ಸ್ಥಿಪಂಜರವಿತ್ತು

ಸತ್ತಿದ್ದ ಬದುಕಿನ ಅವಶೇಷಗಳಿಗೂ ಜೀವವಿತ್ತು||೬|| 

"ತನ್ನೊಬ್ಬನ ಲೋಭಕೀ ರೀತಿ ಬೇಜಾರು

ತನಗೇಕೆ ಬಂದಿತ್ತು ಅಜ್ಞಾನದ ಮಂಪರು

ಯಾವ ಸಾರ್ಥಕತೆಗೆ ಈ ಜನರ ಕಣ್ಣೀರು

ಯಾರ ಶಾಪಕೆ ಹರಿದಿತ್ತು ಕಳಿಗದ ನೆತ್ತರು"||೭|| 

"ಯಾರಿಗೆ ಬೇಕು ಈ ದುಃಖ; ಈ ಅಳು;

ಮುಗ್ಧ ಜನರ ಜೀವನ ಬರಿ ಹಾಳು"

"ಏ ದೇವಾ, ಯಾಕೆ ನನ್ನ ಮನದೊಳು

ತೆಗೆಯಲಾರದೇ ಹೋದೆ ಮನಸ ಹೂಳು"||೮|| 

ಅಶೋಕನೆಂದಿಗೂ ಕಾಣದಾ ನೋವಿನ ಸೆಳಕು

ಎದೆಯಲ್ಲಿ ಮೂಡಿತ್ತು ಅಹಿಂಸೆಯ ಬೆಳಕು

ತೊಳೆದಿತ್ತು ಅರಿಷಡ್ವರ್ಗಗಳ ಕೊಳಕು

ಶುದ್ಧವಾಗಿತ್ತವನ ತನು ಮನ ಹೊರಕು ಒಳಕು||೯|| 

"ಪಡುವಣದಿ ಮುಳುಗುತಿದ್ದ ಸೂರ್ಯನೂ ಕೂಡ

ಈ ಮುಗ್ಧ, ವೀರ ಜನರ ದುಃಖ ನೋಡ

ಲಾರದಾದನೇ ದೇವೆ, ನಾನೆಂತಹ ಮಾಡ

ಬಾರದ ತಪ್ಪ ಮಾಡಿದೆ, ಏನ ತೆರಲಿ ದಂಡ"||೧೦|| 

ಸಾಮ್ರಾಟ ಅಶೋಕ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆಗೈದ "ಓ ಮಿತ್ರರೇ!

ನಾನೆಂದಿಗೂ ರಾಜ್ಯವಿಸ್ತಾರದ ಹೆಸರೆತ್ತಲಾರೆ

ನನ್ನ ಮೇಲೆ ಬಿದ್ದರೆ ಅವರ ಹೆಸರುಳಿಸಲಾರೆ"

ಎಂದು ರಕ್ತಲೇಪಿತ ಖಡ್ಗವ ಕೈಬಿಟ್ಟನಾತ ಕೈಯಾರೆ||೧೧|| 

ಮೂಡಿದನಾತನಾ ಎದೆಯಲಿ ಅಹಿಂಸಾರವಿ

ಯಾರಿಗೆ ಬೇಕು ಇದು, ಈ ರಾಜ್ಯ; ಈ ಪದವಿ;

ಕಲಿಯಾಗೀ ಹೋರಿದಾತ ಆದನೇ ಶಾಂತಿಕವಿ
 "ಬುದ್ಧಂ ಶರಣಂ ಗಚ್ಛಾಮಿ" ಎಂದ ಮೌರ್ಯಕುಲರವಿ||೧೨||